VPPA-Nhu cầu tiêu thụ tăng cao, vận tải biển gặp khó khăn, khan hiếm container rỗng để xếp hàng… là những nguyên nhân chính dẫn đến giá cả các loại giấy thu hồi (RCP), bột giấy nhập khẩu về thị trường Đông Nam Á tăng mạnh trong thời gian qua. Trung Quốc chính thức cấm nhập khẩu RCP từ đầu năm 2021 và có nhu cầu rất lớn về giấy bao bì công nghiệp cũng là nguyên nhân để các nước trong khu vực gia tăng mua vào RCP, sản xuất bột giấy tái chế và giấy bao bì công nghiệp xuất khẩu vào Trung Quốc, chính điều này càng làm cho giá RCP nhập khẩu tại khu vực tăng mạnh hơn nữa. VPPA tổng hợp tình hình thị trường bột giấy, giấy thu hồi và đưa ra một số nhận định ngắn hạn nhằm cung cấp một số thông tin tham khảo cho bạn đọc và các doanh nghiệp hội viên.
Bột giấy
Từ thời điểm tháng 12/2020, giá bột giấy đã biến động tăng liên tục, tùy theo từng loại bột giấy. So với cùng kỳ tháng 3/2020, đến tháng 3/2021 giá bột giấy các loại đã tăng từ 34,7% đến 65%, cụ thể từng loại bột giấy chính giao dịch tại Trung Quốc và các quốc gia Đông Nam Á, như sau:
Bột giấy hóa nhiệt cơ (BCTMP), tháng 3/2021 đang giao dịch ở mức 630 – 650 USD/tấn, mức trung bình là 640 USD/tấn, giá đã tăng 42,2% (190 USD/tấn) so với tháng 12/2020 và tăng 34,7% so với cùng kỳ năm trước;
Bột giấy hóa học tẩy trắng bạch đàn (BEKP), tháng 3/2021 đang giao dịch ở mức 710 – 730 USD/tấn, mức trung bình là 720 USD/tấn, giá đã tăng 56,5% (260 USD/tấn) so với tháng 12/2020 và tăng 56,5% so với cùng kỳ năm trước;
Bột giấy hóa học tẩy trắng gỗ mềm (BSKP): đối với bột giấy phương bắc (NBSKP), tháng 3/2021 giao dịch ở mức 906 USD/tấn đã tăng 30,2% (285 USD/tấn) so với tháng 12/2020 và tăng 57,6% so với cùng kỳ năm trước. Bột giấy gỗ mềm phương nam (SBSKP), tháng 3/2021 giao dịch ở mức 880 – 900 USD/tấn, mức giá trung bình 890 USD/tấn đã tăng 48,3% (290 USD/tấn) so với tháng 12/2020 và tăng 55,5% so với cùng kỳ năm trước (xem hình 1).
Hình 1: Giá bột giấy nhập khẩu tại Trung Quốc và Đông Nam Á đến tháng 3/2021 (đvt: USD/tấn, CIF)
Một số các yếu tố quan trọng thúc đẩy giá bột giấy biến động tăng mạnh và liên tục trong thời gian gần đây: (1) Trong quý 4/2020, khi tỷ lệ hoạt động sản xuất giấy in, giấy viết có tráng và không tráng đã tăng trở lại trên toàn cầu, đã kích thích tiêu thụ bột giấy gia tăng trên thị trường bột giấy toàn cầu, (2) Gia tăng nhu cầu sử dụng bột giấy nguyên thủy thay thế cho giấy loại văn phòng lựa chọn (SOP) để sản xuất giấy tissue, (3) nhu cầu về bột giấy tại Trung Quốc tăng đột biến cho sản xuất giấy in, viết, giấy tissue và giấy bao bì tráng, (4) nguồn cung bột giấy toàn cầu giảm mạnh trong quý 4/2020 và quý 1/2021 do có khoảng 2,5 triệu tấn bột giấy từ các nhà máy hoạt động lâu năm và do chi phí sản xuất cao phải đóng cửa và hàng loạt các nhà máy lớn dừng bảo dưỡng dài ngày, cũng như dừng không mong muốn khị bị lỗi thiết bị tại Bắc Mỹ, (5) thiếu container rỗng xếp hàng và cước phí vận chuyển đường biển tăng cao trên toàn cầu.
Giấy thu hồi (phế liệu giấy)
Từ thời điểm tháng 10/2020 đến tháng 3/2021, giá giấy thu hồi cũng tăng rất mạnh và liên tục, từ 41,1 – 63,8% tùy theo loại và xuất xứ, cụ thể như sau:
Giấy loại OCC(11) từ Mỹ, tháng 3/2021 đang giao dịch ở mức 215 – 280 USD/tấn, mức trung bình là 248 USD/tấn, tăng giá 49,4% (89 USD/tấn) so với tháng 10/2020 và tăng 73,7% so với cùng kỳ năm trước (xem hình 2).
Giấy loại OCC 95/10 từ châu Âu, đến tháng 03/2021 đang giao dịch ở mức 230 –275 USD/tấn, mức trung bình là 263 USD/tấn, tăng 63,8% so với tháng 10/2020 và tăng 129,5% (111 USD/tấn) so với cùng kỳ năm trước;
Giấy loại OCC từ Nhật Bản, đến tháng 03/2021 đang giao dịch ở mức 240 – 245 USD/tấn, mức trung bình 243 USD/tấn, tăng 41,1% (72 USD/tấn) so với tháng 10/2021 và tăng 115,6% so với cùng kỳ;\
Hình 2: Giá OCC nhập khẩu tại Đông Nam Á đến tháng 3/2021 (đvt: USD/tấn, CIF)
Một số yếu tố thúc đẩy về việc giá giấy thu hồi tăng cao và liên tục: (1) trong 06 tháng cuối năm 2020 nhu cầu tiêu dùng giấy bao bì lớp mặt và lớp sóng giảm tại Bắc Mỹ và châu Âu, nhưng sản xuất giấy bao bì lại tăng và kéo theo nhu cầu tiêu thụ giấy thu hồi làm nguyên liệu sản xuất tăng theo, (2) Do ảnh hưởng của dịch COvid-19 nên tỷ lệ thu gom giấy thu hồi trên thế giới giảm mạnh đặc biệt là tại Bắc Mỹ và châu Âu do giãn cách xã hội kéo dài, (3) Sản xuất giấy bao bì lớp mặt và lớp sóng từ nguyên liệu giấy thu hồi tăng mạnh, (4) thiếu container rỗng và cước vận chuyển đường biển tăng liên tục từ cuối quý IV/2020 đến nay.
Nhận định xu hướng giá bột giấy và giấy thu hồi trong quý II/2021 tại châu Á
Giá bột giấy vẫn sẽ tiếp tục tăng mạnh và liên tục trong cuối quý I và sang quý II/2021, bột giấy hóa học tẩy trắng gỗ mềm (BSKP) có thể thiết lập ở mức giá >1.000 USD/tấn, bột giấy hóa học tẩy trắng gỗ cứng (BHKP) có thể thiết lập ở mức giá >900 USD/tấn và giá này có thể duy trì hết năm 2021, một số yếu tố thúc đẩy sự tăng giá này:
– Một là, trong năm 2020 nhiều nhà máy bị đóng cửa, nên sản lượng bột giấy hóa học tẩy trắng trên toàn cầu bị cắt giảm khoảng trên 2,5 triệu tấn, bởi vậy nguồn cung bị thiếu hụt cho năm 2021;
– Hai là, sẽ có khoảng một nửa số máy trên tổng số nhà máy bột giấy có công suất lớn tại Nam Mỹ có kế hoạch bảo dưỡng dài ngày 10 – 15 ngày trong cuối quý I và đầu quý II/2021, sau thời gian hơn năm chạy liên tục (2020). Ngoài ra các nhà máy bột giấy tại Bắc Mỹ và châu Âu dừng máy bảo dưỡng vào thời điểm mùa đông;
– Ba là, dự kiến sản xuất giấy và nhu cầu tiêu dùng dự báo tăng trưởng hơn 2% trong năm 2021 (năm 2020 giảm khoảng 5,8% so với 2019) sẽ kéo theo nhu cầu bột giấy tăng mạnh;
– Bốn là, nhu cầu tiêu dùng bột giấy năm 2021 dự kiến tăng khoảng 1,2 triệu tấn, nhưng nguồn cung mới lại không có;
– Năm là, thiếu container rỗng và cước vận tải biển vẫn duy trì ở mức cao, thậm chí còn đang trở nên trầm trọng hơn trong quý II/2021, khi kinh tế trên toàn cầu đang có dấu hiệu tăng trưởng mạnh trở lại.
Giá giấy thu hồi (phế liệu giấy) vẫn sẽ duy trì mức cao như hiện nay và vẫn có thể tăng nhẹ, một số yếu tố thúc đẩy việc này như sau:
– Một là, nhu cầu sử dụng giấy thu hồi cho sản xuất bột giấy tái chế và cho sản xuất giấy bao bì công nghiệp có xu hướng tăng khi giá bột giấy đang thiết lập mức cao kỷ lục từ trước đến nay đối với bột giấy gỗ mềm tẩy trắng;
– Hai là, trong năm 2021 năng lực sản xuất giấy bao bì công nghiệp từ nguyên liệu giấy thu hồi dự kiến tăng hơn 3,5 triệu tấn tại châu Á (không tính Trung Quốc), 2,6 triệu tấn tại Tây Âu, khoảng 1,6 triệu tấn tại Bắc Mỹ và khoảng 1,0 triệu tấn tại Nam Mỹ, trong khi đó năm 2020 sản lượng toàn cầu giảm khoảng 5,0 triệu tấn;
– Ba là, Trung Quốc đã chính thức không còn nhập khẩu giấy thu hồi, tuy nhiên năng lực sản xuất mới giấy bao bì công nghiệp (giấy lớp mặt và lớp sóng) từ giấy thu hồi và bột tái chế trong năm 2021 dự kiến tăng khoảng 3,0 triệu tấn, trong khi tỷ lệ thu gom trong nước không đáp ứng nên bắt buộc Trung Quốc phải gia tăng nhập khẩu bột giấy tái chế từ Ấn Độ, các quốc gia châu Á khác;
– Bốn là, trong năm 2021 tỷ lệ thu gom giấy thu hồi toàn cầu tăng trưởng hơn năm 2020 nhưng vẫn chưa thiết lập lại được tỷ lệ thu gom như năm 2019.
Như vậy, căn cứ vào các yếu tố trên có ảnh hưởng đến thị trường, sản xuất và tiêu thụ nguyên liệu bột giấy và giấy thu hồi. Ban Biên tập Công nghiệp Giấy có nhận định rằng, giá nguyên liệu bột giấy và giấy thu hồi nhập khẩu về châu Á, Đông Nam Á biến động tăng hoặc giảm nhẹ trong thời gian tới sẽ bị phụ thuộc rất nhiều vào tình trạng container rỗng và cước phí vận tải đường biển và tỷ lệ thu gom tại Bắc Mỹ và Tây Âu.
Theo VPPA